دانلود گام به گام درس ششم علوم تجربی پنجم دبستان | درس : چه خبر؟
نام درس : علوم تجربی | موضوع : گام به گام | نویسنده : نمره یار
منتشر شده در نمره یار | پایه و رشته : پنجم دبستان
فعالیت (صفحه 46 کتاب درسی)
1- چشم خود را در آینه مشاهده کنید. چه رنگهایی دارد؟ سفید، قهوهای و سیاه
2- در شکل زیر تصویر مدل کامل کرهی چشم را میبینید.
– شما کدام قسمتهای این مدل را در آینه مشاهده کردید؟ کرهٔ چشم، عنبیه و مردمک
– کدام قسمتها را نتوانستید در آینه مشاهده کنید؟ چرا؟ قرنیه، چون بیرنگ است و عدسی، شبکیه و عصب بینایی، چون پشت قرار دارند دیده نمیشوند.
– عصب بینایی در کدام قسمت کرهی چشم قرار گرفته است؟ پشت کرهٔ چشم
بخش کوچکی از کرهی چشم را میتوان دید. بیشتر قسمتهای چشم درون استخوان سر قرار دارند و به همین دلیل، به خوبی محافظت میشوند. بخشِ رنگی چشم، عِنَبیه نام دارد و مردمک در وسط آن قرار گرفته است. روی عنبیه را پردهی شفّافی به نام قَرنیه میپوشاند.
گفتوگو (صفحه 47 کتاب درسی)
عنبیهی چشم شما چه رنگی است؟ در کلاس شما عنبیهی چشم بچّههای دیگر چه رنگی است؟ مشکی، سبز و آبی
آزمایش کنید (صفحه 47 کتاب درسی)
1- به چشم یکی از اعضای گروه خود نگاه کنید و مردمک او را نقّاشی کنید.
2- حالا در کنار پنجرهای که نور آن بیشتر است، به چشم او نگاه کنید و مردمکش را نقّاشی کنید.
3- مشاهدههای خود را مقایسه کنید؛ مردمک چه تغییری میکند؟ در جایی که نور بیشتر است، مردمک کوچکتر میشود.
4- پیشبینی کنید اگر در جایی تاریک به چشم دوستتان نگاه کنید، مردمک او چه تغییری خواهد کرد؟ احتمالا بزرگتر میشود.
5- پیشبینی خود را آزمایش کنید.
– از این آزمایش چه نتیجهای میگیرید؟ نتیجه میگیریم که نور زیاد، مردمک را تنگ و در نور کم مردمک گشاد میشود به این ترتیب نور ورودی به چشم تنظیم میشود.
با زیاد و کم شدن نور، مردمک تنگ و گشاد میشود. به این ترتیب، مردمک میزان نوری را که به چشم وارد میشود، تنظیم میکند.
دیدن
برای دیدن اجسام، باید نور از عدسی چشم بگذرد. عدسی چشم در پشت مردمک قرار دارد. به کمک عدسی، تصویر اجسام روی پردهی شبکیه تشکیل میشود. شبکیه در عقب کرهی چشم قرار گرفته است.
گفتوگو (صفحه 47 کتاب درسی)
تصویر زیر را به دقت نگاه کنید؛ به نظر شما برای آنکه بتوانیم جسمی را ببینیم، نور باید از کدام بخشهای چشم بگذرد و به پردهی شبکیه برسد؟ نور باید از قرنیه، مردمک و عدسی عبور کند تا به پرده شبکیه برسد.
در شبکیه سلّولهای ویژهای قرار دارند که نور را دریافت میکنند و از طریق عصب بینایی به مغز پیام میفرستند. به این ترتیب، ما اجسام را میبینیم و رنگ و شکل آنها را تشخیص میدهیم.
عدسی کمکی
زهرا در ردیف آخر کلاس مینشیند. او از عینک استفاده میکند و با آن میتواند نوشتههای روی تختهی کلاس را به راحتی بخواند. عدسی عینک به زهرا چه کمکی میکند؟
فعالیت (صفحه 48 کتاب درسی)
وسایل و موادّ لازم: یک صفحهی روزنامه، مداد و کاغذ، متر
1- صفحهی روزنامه را روی دیوار بچسبانید.
2- هر یک از دانش آموزان گروه به نوبت در مقابل روزنامه بایستد و بعد آرام آرام از آن دور شود؛ تا جایی که خواندن کلمهها و تشخیص نقطههای آن برایش دشوار شود. یکی دیگر از دانش آموزان، فاصلهی هر دانش آموز از روزنامه را اندازهگیری کند و در جدول زیر بنویسد.
توجّه: دانش آموزانی که از عینک استفاده میکنند، متن را بدون عینک بخوانند.
فاصلهٔ مناسب برای خواندن (به سانتیمتر) | ||
---|---|---|
کمتر از 30 | حدود 30 | بیش از 30 |
5 | 15 | 3 |
– نتایج کار خود را با گروههای دیگر کلاس مقایسه کنید.
– بیشتر دانش آموزان کلاس، نوشته را در چه فاصلهای به راحتی میخوانند؟ در فاصله حدود 30 سانتی متری
– چند نفر از دانش آموزان از فاصلهی نزدیک خوب میبینند؟ 5 نفر
– چند نفر از فاصلهی دور خوب میبینند؟ 3 نفر
– دانش آموزانی که از عینک استفاده میکنند، فعّالیت را با عینک انجام دهند. سپس، نتایج را با حالت قبل مقایسه کنند و به کلاس گزارش دهند.
افراد نزدیک بین نمیتوانند متن را از فاصله 30 سانتی متری بخوانند و باید نزدیکتر قرار بگیرند؛ برای افراد دوربین، حداقل فاصله دید از 20 الی 30 سانتی متر بیشتر است؛ به همین دلیل، افرادی که از عینک استفاده میکنند، فعالیت را با عینک انجام دادند، پس تعداد افرادی که میتوانستند از فاصله 30 سانتی متری روزنامه را بخوانند، بیشتر شد.
چشم ما یک جسم را زمانی به طور واضح میبیند که تصویر آن روی شبکیه تشکیل شود. در برخی افراد، تصویر اجسام دور بهطور واضح روی شبکیه تشکیل نمیشود. برای همین، آنها نمیتوانند اجسام دور را به خوبی ببینند ولی اجسام نزدیک را خوب میبینند. چشم این افراد، نزدیکبین است. افراد نزدیکبین برای اینکه خوب ببینند، باید از عدسی کمکی استفاده کنند. چشم برخی دیگر از افراد، دوربین است. افراد دوربین اجسام نزدیک را واضح نمیبینند.
حفظ سلامت چشم
پلکها روی کرهی چشم را میپوشانند و از ورود گرد و خاک به آن جلوگیری میکنند. وقتی پلک میزنیم، اشک روی چشم پخش میشود؛ با این کار، سطح آن خشک نمیشود و مرطوب میماند.
ما با انجام دادن کدام کارها میتوانیم از چشمهای خود مراقبت کنیم؟
جمعآوری اطلاعات (صفحه 50 کتاب درسی)
دربارهی کارهای دیگری که برای مراقبت از چشمهایمان باید انجام بدهیم، گزارشی تهیه کنید و آن را به کلاس ارائه دهید.
– مراجعه مرتب به چشم پزشک (هر 6 ماه یک بار)
– پرهیز از قرار گرفتن در نور بسیار زیاد یا بسیار کم در هنگام مطالعه
– استفاده از عینک آفتابی در روزهای تابستان و روزهای برفی زمستان
– استفاده از عینک ایمنی در هنگام کار کردن با ابزار یا مواد خطرناک برای چشم
– نگاه نکردن مستقیم به نور خورشید
– حفظ فاصلهٔ مناسب برای تماشا کردن تلویزیون
– نمالیدن چشم با دست هنگام ورود گرد و غبار به چشم و…
شنیدن
نسترن هنگام بازی والیبال، صدای دوستانش را میشنید؛ آنها او را تشویق میکردند که توپ را به موقع به زمین حریف پرتاب کند. او صدای دوستانش را چگونه میشنید؟
فعالیت (صفحه 50 کتاب درسی)
گوش دوست خود را مشاهده کنید. کدام بخشهای گوش او را میتوانید با چشم ببینید؟ لالهٔ گوش – سوراخ گوش
ما میتوانیم لالهی گوش و سوراخ آن را ببینیم. سوراخ گوش در ابتدای مجرای شنوایی قرار دارد.
فعالیت (صفحه 50 کتاب درسی)
وسایل و موادّ لازم: لیوان کاغذی بزرگ، قیچی
1- مانند شکل، ته یک لیوان کاغذی بزرگ را ببرید.
2- از یکی از اعضای گروهتان بخواهید که جملهای را با صدای معمولی نزدیک گوش شما بگوید.
3- مانند شکل، لیوان را روی گوش خود قرار دهید و دوباره از دوستتان بخواهید جملهای را با صدای معمولی نزدیک گوش شما بگوید. شنوایی شما در این دو حالت چه تفاوتی دارد؟ وقتی از لیوان استفاده میکنیم، صدا را بلندتر و واضحتر میشنویم.
– از این فعّالیت چه نتیجهای میگیرید؟ نتیجه میگیریم که لالهٔ گوش مانند لیوان عمل میکند.
– لالهی گوش در شنیدن صدا چه نقشی دارد؟ لالهٔ گوش به جمعآوری صدا و تشخیص جهت صدا کمک میکند.
– چرا برخی از افراد برای اینکه بهتر بشنوند دستشان را پشت لالهی گوش خود قرار میدهند؟ چون با این کار از پراکنده شدن امواج جلوگیری کرده و صدا را در یک جا جمع میکنند و صدا را بلندتر و واضح تر میشنوند.
شکل مدل گوش را ببینید. مجرای شنوایی و بخشهای دیگر گوش، درون استخوان سر قرار گرفتهاند. پردهی گوش در انتهای مجرای شنوایی قرار دارد. پشت پردهی گوش چه چیزهایی میبینید؟ بخش حلزونی شکل گوش، اعصاب شنوایی واستخوانهای کوچک گوش
وقتی صدا به پردهی گوش برخورد میکند، آن را میلرزاند. وقتی پرده میلرزد، استخوانهای بسیار کوچک پشت آن نیز میلرزند. لرزش این استخوانها به بخش حلزونی گوش منتقل میشود. بخش حلزونی گوش از طریق عصب شنوایی به مغز پیام میفرستد و به این ترتیب، ما صداها را میشنویم.
جمعآوری اطلاعات (صفحه 52 کتاب درسی)
سمعک به افراد کم شنوا چه کمکی میکند؟ سمعک صدایی را که وارد گوش فرد ناشنوا میشوند، دریافت میکند و آن را مطابق با نوع کم شنوایی افراد تنظیم و تقویت میکند و به گوش داخلی میفرستد تا فرد به خوبی بشنود.
حفظ سلامت گوش
در مجرای شنوایی، مادّهای چرب ترشح میشود. این مادّه پردهی گوش را نرم نگه میدارد و از ورود جانوران ریز به درون گوش جلوگیری میکند. گاهی مادّهی چرب زیاد ترشح میشود و روی پرده میچسبد. برای همین، ما نمیتوانیم به خوبی بشنویم. در این زمان، پزشک گوش را شستوشو میدهد و مادّهی اضافی را از آن خارج میکند.
برای مراقبت از گوش خود به نکات زیر عمل کنید:
– هرگز چیزهای نوک تیز مانند چوب کبریت، سنجاق سر و مداد را وارد گوش نکنید.
– هرگز در گوش کسی داد نزنید؛ با این کار ممکن است پردهی گوش او پاره شود.
– هرگز با دست، کتاب یا چیز دیگری به گوش کسی ضربه نزنید.
جمعآوری اطلاعات (صفحه 52 کتاب درسی)
برای مراقبت از گوش، چه کارهای دیگری باید انجام دهیم؟ در این باره گزارشی تهیه کنید و به کلاس ارائه دهید.
– تمیز کردن مرتب لالهٔ گوشها با دستمال مرطوب
– فرو نکردن چیزهای نوک تیز به داخل گوش
– داد نزدن در گوش افراد
– ضربه نزدن با کیف، کتاب و… به گوش دیگران
– قرار نگرفتن در معرض صداهای بلند
– مراجعهٔ سالیانه به پزشک متخصص
– حفظ فاصلهٔ مناسب از منبع صدا مثل تلویزیون، بلندگو و …
ترافیک سایت نمره یار بصورت نیم بها محاسبه خواهد شد.
در صورت نارضایتی مولف این اثر، این مطلب فورا از وبسایت حذف خواهد شد.
با ارسال نظر به بهبود محتوای سایت کمک می کنید. لطفا نظر خود را بیان کنید. لینک کوتاه : https://nmyr.ir/8852