گام به گام فصل 4 زیست شناسی دهم (گردش مواد در بدن)

جواب تمارین فصل 4 زیست شناسی دهم

نام درس :  زیست شناسی  | موضوع : گام به گام | نویسنده : نمره یار

منتشر شده در نمره یار  | پایه و رشته :  دهم تجربی

گام به گام فصل 4 زیست شناسی دهم – در یکی دیگر از مطالب پایه دهم تجربی، می خواهیم گام به گام فصل چهارم زیست شناسی دهم (گردش مواد در بدن) را در این مطلب در بخش لینک های دانلود منتشر کنیم که می توانید با مراجعه به بخش لینک های دانلود پاسخ تمامی فعالیت های فصل 4 زیست شناسی دهم را دریافت کنید.

پاسخ تمارین فصل 4 زیست شناسی دهم

جواب فعالیت صفحه 50 و 51 زیست دهم

نشانه‌های سطح پشتی:

1. حالت‌های برآمده دارد. (محدب)
2. رگ‌های اکلیلی (کرونر) در آن حالت اریب است.
3. در این سطح بیشتر سرخرگ‌ها دیده می‌شوند .

نشانه‌های سطح شکمی:

1. حالت صاف یا تخت دارد.
2. رگ اکلیلی در آن حالت عمودی دارد.
3. در این سطح بیشتر سیاهرگ‌ها دیده می‌شوند.

تشخیص سمت چپ و راست قلب:

1. قرار دادن سطح پشتی روی سینه و سطح شکمی به سمت جلو در این حالت چپ و راست قلب مطابق دست‌های چپ و راست است.
2. سمت چپ قلب ضخامت بیشتری دارد و با لمس کردن دیواره آن را می‌توان تشخیص داد.
3. با وارد کردن سوند به داخل سرخرگ‌ها و ادامه آن که به کدام حفره قلب وارد می‌شود. از سرخرگ آئورت سوند به سمت بطن چپ و از سرخرگ شش سوند به سمت راست قلب هدایت می‌شوند.

سؤالات قسمت الف:

• چرا بطن چپ دیوارۀ قطورتری دارد؟ علت قطور بودن بطن چپ به وظیفه آن بر می‌گردد که با انقباض آن خون به تمام بدن فرستاده می‌شود و این عمل مستلزم ماهیچه‌ای قوی و قطور است.
• رگ‌های اکلیلی را مشاهده و آن‌ها را در جلو و عقب قلب، مقایسه کنید. رگ‌های کرونر (آکلیلی) در جلو و عقب متفاوت‌اند در جلو حالت مورب و در عقب عمودی هستند.
• دیوارۀ سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها را باهم مقایسه کنید. دیواره سیاهرگ‌ها ضخامت کمتری دارند ولی دیواره سرخرگ‌ها ضخامت بیشتری دارند. اگر سرخرگ‌ها  را با انگشت فشار دهیم و رها کنیم دوباره به حالت اول بر می‌گردد ولی دیواره سیاهرگ‌ها روی هم خوابیده است.

جواب فعالیت صفحه 52 زیست دهم

1. تا فرصت کافی برای پر شدن بطن‌ها وجود داشته باشد. در این فاصله خون از دهلیزها  وارد بطن‌ها می‌شود و بطن‌ها از خون پر می‌شوند.
2. چون بطن‌ها خون را به سمت بالا و به درون سرخرگ‌ها می‌فرستند. برای تخلیۀ بطن بهتر است انقباض از پایین شروع شود و به سمت بالا ادامه یابد.

جواب فعالیت صفحه 53 زیست دهم

الف)

استراحت عمومی : 

• دهلیزها و بطن‌ها هر دو در حال استراحت هستند.
• دهلیزها و بطن‌ها از خون پر می‌شوند.
• دریچه‌ها:
  دهلیزی_بطنی: باز
  سینی: بسته
• زمان: ثانیه 0/4 ∙

سیستول (انقباض دهلیزی) : 

• بطن‌ها به طور کامل از خون پر می‌شوند.
• بطن‌ها کماکان در حال استراحت هستند.
• دریچه‌ها:
  دهلیزی_بطنی: باز
  سینی: بسته
• زمان: ثانیه 0/1

انقباض بطنی: 

• بطن‌ها خون داخل خود را به درون سرخرگ‌ها می‌فرستند.
• سرخرگ‌ها از خون پر می‌شوند.
• دریچه‌ها:
  دهلیزی_بطنی: بسته
  سینی: باز

 دیاستول(استراحت): 

1. دیاستول‌ دهلیزها: 0/7 ثانیه
2. دیاستول بطن‌ها: 0/5 ثانیه

ب) برای انجام هر چرخۀ قلبی 0/8 ثانیه زمان نیاز است.

ضربان 75 = 0/8  ÷ (1 × 60)

جواب فعالیت صفحه 54 زیست دهم

برون ده قلب = تعداد ضربان ها در یک دقیقه × حجم ضربه‌ای
قلب در هر دقیقه 75 بار می‌زند. (ضربان دارد)

برون ده قلب = 5 لیتر = 5000 میلی‌لیتر

5000 = حجم ضربه‌ای × 75

66 = حجم ضربه‌ای

جواب فعالیت صفحه 56 زیست دهم

اندازه‌گیری فشارخون به کمک دستگاه‌های اندازه‌گیری فشارخون انجام می‌شود. این دستگاه‌ها انواع مختلفی دارند؛ عقربه‌ای، جیوه‌ای و دیجیتالی، انواعی از دستگاه‌های اندازه‌گیری فشارخون هستند.

نحوۀ اندازه‌گیری فشارخون با فشارسنج جیوه‌ای 

برای اندازه‌گیری فشارخون به کمک فشار‌سنج جیوه‌ای شما نیاز به کاف یا بازوبند، گوشی طبی، فشارسنج و پمپ پالستیکی دارید.
برای این اندازه‌گیری دقیق فشارخون، جایی بنشینید که بتوانید بازویتان را راحت روی یک سطح مثل میز بگذارید به‌طوری که وقتی آرنج خود را خم می‌کنید، آرنج با قلبتان در یک سطح و موازی باشد. بهتر است از بازوی چپ استفاده کنید.
اگر برای اولین بار است که این کار را خودتان انجام می‌دهید، اگر راست دست هستید، از بازوی چپ و اگر چپ دست هستید، از بازوی راستتان استفاده کنید.
بازوبند را دور بازوی خود ببندید (بالای بازو). قسمت بالای بازوبند را از طریق نوار فلزی‌ای که به آن متصل است بلرزانید.
اگر پیراهنتان آستین بلند است اول آستین آن را تا بزنید. اگر لباستان خیلی نازک باشد نیازی به این کار نیست.
اکثر بازوبند‌ها دارای نوار چسبی هستند که کمک می‌کند در جای خود محکم بمانند.
مطمئن شوید که بازوبند خیلی تنگ نشده باشد و آن را سفت نبندید. گوشی طبی را به آرامی در گوش خود قرار دهید.
باید در گوشتان راحت باشند. قسمت پهن گوشی (دیافراگم) را به طور کامل بر روی پوست خود، درست بالای آرنج قرار دهید.
در داخل بازوی خود که اکنون صاف کرده‌اید شریان بازویی وجود دارد.
دیافراگم را با انگشت شست خود نگه ندارید. انگشت شست‌تان خودش نبض دارد و در موقع  خواندن شما را به اشتباه می‌اندازد. بهتر است آن را بین انگشت اشاره و انگشت وسط خود نگه‌دارید.
تا زمانی که شروع به باد کردن بازوبند نکرده‌اید، هیچ صدایی در گوشی نمی‌شنوید.
برای کمک به این کار می‌توانید با دو انگشت خود (نه انگشت شست) آن‌قدر دیافراگم را حرکت دهید که محل  نبض را پیدا کنید. می‌توانید فشارسنج را روی میز بگذارید و آن را نگاه کنید. باید در جایی محکم و ثابت باشد. مطمئن شوید که نور کافی وجود دارد و می‌توانید عقربه و نشانه‌های فشارسنج را  قبل از اینکه شروع به تست کنید ببینید. شیر پمپ پالستیکی را ببندید.
مطمئن شوید که آن را در جهت عقربه‌های ساعت بسته‌اید به‌طوری که وقتی پمپ می‌کنید هوا از آن خارج نمی‌شود ولی آن را بیش از حد سفت نکنید.
این کار به شما کمک می‌کند که بتوانید به آرامی هوا را از بازوبند خارج کنید. اگر آن را خیلی  سفت بسته باشید ممکن است به سرعت آن را باز کنید و هوا سریع از آن خارج شود. فقط به میزانی آن را ببندید که احساس می‌کنید هوا از آن خارج نمی‌شود.
تا زمانی که عقربۀ فشارسنج در نوسان بین ۲۰ و ۳۰ است به آرامی و مداوم بازوبند را باد کنید.
سپس به آرامی شیر پمپ را در خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید، به‌طوری که هوا به آرامی و به‌طور پیوسته خارج شود.
در هنگام انجام این کار با گوشی به صداها توجه کنید. عقربه در هر ثانیه باید یک یا دو علامت به پایین بیاید. همانطور که پایین آمدن عقربه را نگاه می‌کنید، باید صدایی بشنوید که به آن  کورتکوف می‌گویند.
به فشارسنج نگاه کنید. زمانی که برای اولین بار صدای کورتکوف را شنیدید به عقربه نگاه کنید و  عدد به دست آمده را به خاطر بسپارید. این عدد فشار خون سیستولیک است که بیشترین مقدار  فشار وارد شده به دیواره شریان، زمانی که قلبتان خون را پمپاژ می‌کند است.
باز هم به عقربه نگاه کنید. زمانی می‌رسد که صدا به سختی شنیده می‌شود یا دیگر صدایی شنیده نمی‌شود که به آن چهارمین صدای کورتکوف می‌گویند.
باز هم در این لحظه به عقربه نگاه کنید و عدد را به خاطر بسپارید. این عدد فشار خون دیاستولیک است. اگر هنوز مقدار دقیق دو عدد را اندازه‌گیری نکرده‌اید. می‌توانید باز هم کمی کاف را باد کنید. فقط بیش از حد این کار را نکنید.
چون روی درستی عدد به دست آمده تأثیر می‌گذارد. همچنین می‌توانید این کار را دوباره با بازوی دیگرتان انجام دهید.

نحوۀ اندازه‌گیری فشارخون با دستگاه‌های دیجیتالی 

امروزه دستگاه‌های دیجیتالی اندازه‌گیری فشارخون در بازار موجود است. این دستگاه‌ها شامل یک نوع بازوبند است که توسط لوله‌ای به قسمت الکترونیکی دستگاه وصل می‌شود.
با فشار دادن دکمه‌ای روی قسمت دیجیتالی دستگاه، بازوبند شروع به باد شدن می‌کند تا به یک سطح معینی برسد سپس به‌طور اتوماتیک باد آن می‌خوابد. در بازوبند یک گیرنده خاص الکترونیکی وجود دارد که نسبت به نبض حساس است و میزان فشارخون را روی صفحه نمایشگر نشان می‌دهد.

جواب فعالیت صفحه 57 زیست دهم

نوشیدن قهوه موجب افزایش فشار‌خون و تشدید انقباض (سیستول) عضلات قلب می‌شود.
برای این کار از یکی از دوستانمان می‌خواهیم که داوطلب شود. ابتدا فشارخون او را در حالت عادی اندازه‌گیری و ثبت می‌کنیم. سپس مقداری قهوه به او می‌دهیم و پس از گذشت مدتی  مجدداً فشارخون او را چند بار اندازه‌گیری می‌کنیم.
سپس نتایج به دست آمده را ثبت و مقایسه می‌کنیم.
در اندام‌هایی که مویرگ پیوسته دارند مانند مغز، ورود و خروج مواد به شدت کنترل می‌شود تا فقط مواد مورد نیاز وارد اندام شوند مثلاً مغز به گلوکز و اکسیژن نیاز دارد بنابراین مویرگ‌های آن از نوع پیوسته می‌باشند.

جواب فعالیت صفحه 58 زیست دهم

در اندام‌هایی که مویرگ‌های ناپیوسته دارند مانند کبد، منافذ زیاد‌تر و گشاد‌تر می‌باشند، زیرا در این مویرگ‌ها لازم است مواد زیادی بین اندام و مویرگ مبادله شود.

جواب فعالیت صفحه 59 زیست دهم

در بالۀ دمی، رگ‌هایی که خون را به انتهای باله می‌برند سرخرگ و آن‌هایی که خون را از باله خارج می‌کنند سیاهرگ هستند. چون در میکروسکوپ مرکب تصویر معکوس است جهت آن را برعکس می‌کنیم. اگر از میکروسکوپ تشریحی استفاده می‌کنید جهت آن معکوس نیست و آن چه را می‌بینید جهت آن صحیح است.

جواب فعالیت صفحه 62 زیست دهم

• در انسان و بسیاری از پستانداران، گویچه‌های قرمز هسته و بیشتر اندامک‌های خود را از دست می‌دهند تا بتوانند هموگلوبین بیشتری را در خود جای دهند. در بعضی از پستاندارن گویچه‌های قرمز هسته‌دار وجود دارد مانند سگ و شتر.
• اگر گویچه قرمز فرو رفته نبود، نمی‌توانست به آسانی خم شود. گویچه‌های قرمز در بعضی از مواقع، مثلاً هنگام عبور از مویرگ‌های باریک باید خم شوند.
• هموگلوبین نوعی پروتئین محلول در آب است. اگر هموگلوبین در غشا گویچۀ قرمز محصور نبود و در خوناب (پالسما) وجود داشت، در خوناب حل می‌شود و فشار اسمزی خون بالا می‌رفت. هم‌چنین ممکن بود که هموگلوبین در خوناب تجزیه و دفع شود.

جواب فعالیت صفحه 63 زیست دهم

1. تعداد یاخته‌های خونی در هر میکرولیتر خون